KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ HAKKINDA İŞVERENLERİN
BİLİNMESİ GEREKENLER
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN DAYANAĞIN NEDİR?
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Ek 2.maddesi ve Kısa Çalışma Ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmeliktir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİN AMACI NEDİR?
Genel ekonomik kriz veya zorlayıcı nedenler karşısında zor durumda kalan işverenin, bu tip dönemleri daha hafif bir şekilde atlatması, işten çıkarılmaları önlemek amacıyla uygulanmaktadır. Kısa çalışma uygulamasında, işçinin iş sözleşmesi sona ermeyip askıya alınmaktadır. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak önemli ölçüde azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere işverene ait işçi maliyetlerinin işsizlik fonundan karşılanmasıdır.
KISA ÇALIŞMAYI HANGİ İŞVERENLER TALEP EDEBİLİR?
İşyerinin kısa çalışmayı gerektirecek şekilde genel ekonomik kriz, bölgesel kriz, sektörel kriz veya zorlayıcı sebeplerden etkilenmiş olması gerekir. İşyerindeki çalışma süresinin işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmuş olması gerekir. İşveren, çalışma sürelerini zorlayıcı sebep nedeniyle çalışma sürelerini kısaltabilir(en az 1/3 oranında) veya faaliyetini tamamen durdurmuş olabilir. Her iki durumda da kısa çalışma ödeneğine başvurmak mümkündür. Örneğin uzaktan kısmi çalışmaya geçilen iş yerlerinde bu işçiler için günde 2,5 saat üzerinden çalışma öngörülmüş ise ve kalan 20 gün için kısa çalışma talebi varsa bunun uzaktan çalışma protokolü ve bu kişilerin günde 2,5 saat çalıştığın doğrulayacak belgelerle tevsik edilmesi istenecektir.
İş yerinde bazı personeller için çalışmanın tamamen durması, bazıları için çalışmanın azaltılması, bazıları içinse çalışmanın tam zamanlı devam etmesi söz konusu olabilir. İşveren bu durumda tam zamanlı çalışanları için herhangi bir talepte bulunmayacak; çalışması duranlar için 30 günlük, çalışma süresi azaltılanlar için de çalıştıramadığı süre için başvuruda bulunacaktır.
ZORLAYICI SEBEPLER NEDİR?
İşverenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumlardır. Ayrıca işyerinde kur farklarından oluşan zararlar, girdi maliyetlerindeki yüksek artışlar, sipariş iptalleri ve stoklardaki artışlar, tahsilatlarda yaşanan ciddi sorunlarda bu kapsamda değerlendirilebilmektedir.
İŞYERİNDEKİ TÜM ÇALIŞANLAR KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?
İşçinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı bakımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması, gerekmektedir. Yani kısa çalışmanın başlayacağı tarihten önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olarak çalışıyor olması ve son üç yıl içerisinde 600 gün işsizlik ödeneği primi ödemiş olması gerekmektedir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN EMEKLİLER YARARLANABİLİR Mİ?
İşsizlik Sigortası Kanunu’nda sigortalı; “Bu Kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan ve çalıştığı süre içerisinde işsizlik sigortası primi ödeyen kimseyi, ifade eder.” denilmektedir. Bu nedenle,
‘’ emekliler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaz.’’
ÇALIŞANLARIMIZIN YARALANIP YARARLANAMAYACAĞINI NASIL TESPİT EDEBİLİRİZ?
İşveren çalışanlarından hangilerinin kısa çalışma ödeneğinden yararlanıp yararlanmayacağını tespit etmeden kuruma kısa çalışma ödeneğinden yararlanmasını uygun gördüğü çalışanları için müracaatta bulunabilir. Kurum yapacağı inceleme ile işverene hangi çalışanlarının kısa çalışma ödeneğinden yararlanabileceğini bildirir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ İÇİN ÇALIŞANIN ONAYININ ALINMASI GEREKİR Mİ?
İşverenin kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için çalışanına müracaat etmesini gerektiren bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz ile zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılmasını talep eden işveren, Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına yazılı bildirimde bulunur. İşveren müracaatını ilgili İş Kur birimine yapar, uygunluk tespiti sonuçları Kurum birimince işverene bildirilir. İşveren durumu, işyerinde işçilerin görebileceği bir yerde ilan eder ve varsa toplu iş sözleşmesine taraf işçi sendikasına bildirir. İlan yoluyla işçilere duyuru yapılamadığı durumlarda, kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılır.
1/4
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN İŞVERENE AVANTAJI NEDİR?
Kısa çalışma ödeneği verilmesi durumunda İşveren kısa çalışma ödeneği süresince işçilere ücret ödemesi yapmayacak, sigorta primi ve ücret üzerinden tahakkuk eden gelir vergisi ödeme yükümlülüğü olmayacaktır.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE MÜRACAAT EDEN TÜM İŞVERENLER YARARLANABİLİR Mİ?
Kısa çalışma talepleri iş müfettişlerince uygunluk tespiti yapılması amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığının ilgili birimine ivedilikle gönderilir. Uygun olduğu tespit edilen işyerlerine ait sonuç ilgili İş Kur birimine gönderilir. İş Kur birimi de işverene bildirimde bulunur.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ MÜRACAATI İÇİN HANGİ BELGELERİN HAZIRLANMASI GEREKİR?
İşveren öncelikle kısa çalışma ödeneği talebi ile ilgili karar alır. Koronavirüsten olumsuz etkilendiği gerekçesiyle kısa çalışma talep eden işveren; buna ilişkin kanıtlarla birlikte Kısa Çalışma Talep Formu ile kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi bağlı olduğu İŞKUR biriminin elektronik posta adresine, elektronik posta göndermek suretiyle kısa çalışmaya başvuru yapabilir.
Kısa Çalışma Talep Formuna aşağıda belirtilen belgelerin eklenmesi gerekmektedir:
Ekler:
1- Kısa Çalışma Uygulanacak İşçi Listesi,
2- Uygunluk Tespiti Yapılması Amacıyla Talep Edilen ve İşveren veya Yasal Vekilince Onaylı Başlıca Bilgi ve Belgeler: (İşverenin tercihi doğrultusunda, başvuru esnasında gönderilebileceği/teslim edilebileceği gibi, uygunluk tespiti esnasında da Bakanlık İş Müfettişine gönderilebilir/teslim edilebilir. Başvuru esnasında belgelerin gönderilmesi/teslim edilmesi, sürecin etkin ve verimli işlemesini kolaylaştıracaktır.)
İşverenin Kısa Çalışma Talebine İlişkin Gerekçeli ve Yazılı Beyanı,
Ücret Bordroları,
İşçi Ücretlerinin ve Bununla İlgili Sigorta Primi ve Vergi Kesintilerinin Ödendiğini Gösteren Kayıtlar, ( işyerinin vergi sigorta borcunun bulunması halinde müfettiş konuya ilişkin takdirini kullanabilir.)
Kısa Çalışma Uygulanan/Talep Edilen Döneme Ait Çalışma Sürelerini Gösteren ve İşçi İmzalarını İçeren Belgeler (Puantaj Kayıtları, İşçi Takibinin Yapıldığı Elektronik Dökümler vb.),
Cari Yıl ve Bir Önceki Yıla Ait; Geçici Gelir Beyannameleri ile Tasdikli Mali Tabloların Kayıtları, Üretimde Meydana Gelen Artış ve Azalış Miktarlarını Gösteren Belgeler veya Aynı Döneme Ait Söz Konusu Bilgileri İçerir Nitelikte Düzenlenmiş Tasdikli Bir Mali Analiz Raporu,
Alınan ve İptal Edilen Siparişlere ve Sözleşmelere İlişkin Belgeler,
Varsa Faaliyetin Kısmen ya da Tamamen Durduğuna İlişkin Belgeler,
Varsa İşyerindeki Toplu İş Sözleşmesi Tarafı Sendika ile Kısa Çalışma Uygulanmasına İlişkin Düzenlenmiş Protokol,
Varsa Yangın, Deprem, Sel, Su Baskını, Salgın Hastalıklar Gibi Mücbir Sebeplerin Varlığını Gösteren Belgeler,
Eğer kapsamdaysa; Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulması hakkındaki karar örneği,
Varsa Konuya İlişkin Diğer Belgeler.
Mart 2020 dönemine ilişkin ibraz edilmesi gereken belgelerin içerisinde mutlaka bir önceki yıl Mart ayı ile bu yılın Mart ayını kıyaslayan, hatta 2020 yılı Mart ayının ilk 15 günü ile sonraki günleri kıyaslayan ciro kaybı, sipariş iptallerine ilişkin her türlü belge, kur farkı artışlarından kaynaklanan maliyetlerin ibraz edilmesi başvurunun değerlendirilmesi aşamasında faydalı olacaktır.
Tevsik edici belge olarak herhangi bir sınırlama söz konusu olmadığından işverenlerin yaptıkları iş çerçevesinde mümkün olan her türlü belgeyi müracaatlarına eklemelerini tavsiye ederiz.
KORONAVİRÜS NEDENİYLE MÜRACAAT NE ŞEKİLDE YAPILMALI?
Başvurular kesinlikle elektronik posta ile kuruma gidilmeden yapılacaktır.
İş müfettişlerince işyerine gidilmeden de belge üzerinden hızlı bir şekilde müracaatın sonuçlandırılabilmesi için Korona virüsünden olumsuz etkilenildiğine dayanak teşkil eden belgelerin başvuruya eklenmesi önem taşımaktadır. Gerektiğinde işverenle irtibata geçilerek ilave belgeler talep edilebilecektir. İşverenlere başvurusunun alındığı yine aynı yolla en kısa sürede bildirilecek ve başvurular uygunluk tespiti amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilecektir.
KORONAVİRÜS SEBEBİYLE YAPILACAK KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI KARARI UYARINCA YAPILACAK UYGUNLUK TESPİTİNDE NELER DİKKATE ALINACAK?
Tüm incelemeler mahalline gidilmeksizin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığında veya Grup Başkanlıklarında sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden ve tespit tutanağı düzenlenmeksizin gerçekleştirilecektir.
İnceleme sürecinde başvuru evraklarında eksiklik olduğunun değerlendirilmesi halinde, ivedilikle işverenler ile irtibata geçilerek, söz konusu eksik evrakların elektronik ortamda intikal ettirilmesi istenecek ve inceleme evrak bazında ivedilikle tamamlanacaktır. 2/4
Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.
İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler yeterli olacaktır.
Uygunluk tespitine ilişkin olarak Bakanlığımız İş Müfettişlerince rapor niteliğinde yazı düzenlenecektir. Söz konusu yazı ve ekleri, Kurum İl Müdürlüklerine Kep adresi üzerinden elektronik ortamda gönderilecek olup ıslak imzalı hali ise işyerlerinin dosyasında muhafaza edilmek üzere bilahare gönderilecektir.
Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti işlemi, Kanunda düzenlenen asgari ve azami süreler ile birlikte, idari tasarrufun süresi ile sınırlı olup idari tasarrufun sona ermesi ile kısa çalışma uygulaması da kendiliğinden sona ereceği dikkate alınmalıdır.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ HANGİ TARİHTEN İTİBAREN BAŞLAR?
Kısa çalışma ödeneği kural olarak müracaat tarihinden itibaren başlar ancak işyeri bazında iş müfettişi başvuru bazında yapacağı değerlendirme ile bu tarihi ileri çekebilir. Her halükarda salgın hastalık gibi zorlayıcı sebep nedeniyle yapılan müracaatlarda kısa çalışma ödeneği zorlayıcı sebebin ortaya çıktığı bir haftalık süreden sonra başlar.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ NE KADARDIR?
İşyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere kısa çalışma süresi kadardır. Bu maddede yer alan kısa çalışma ödeneğinin süresini altı aya kadar uzatmaya ve işsizlik ödeneğinden mahsup edilip edilmeyeceğini belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.
UYGUNLUK TESPİTİ YAPILDIKTAN SONRA İŞÇİ LİSTESİ VE SÜRE DEĞİŞEBİLİR Mİ?
İşveren uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesini veya kısa çalışma süresinin artırılmasını talep edebilir. Ancak bu müracaat yeni talep olarak değerlendirilir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ TUTARI NE KADARDIR?
Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, işçilere uygulanan asgari ücretin brüt tutarının % 150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 60’ıdır.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ ALAN İŞÇİNİN SOSYAL GÜVENLİĞİ NASIL SAĞLANIYOR?
İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, sadece genel sağlık sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır. Kısa ve uzun vadeli sigorta primleri ödenmediğinden emeklilikte kısa çalışmada geçen süreler dikkate alınmaz.
KISA ÇALIŞMA SÜRESİNİN İŞÇİNİN İZİN VE KIDEM SÜRESİ HESABINA ETKİSİ OLUR MU?
İş Kanunun 55.maddesinin j bendi uyarınca kısa çalışma süreleri yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılır. Kısa çalışma süresinin kıdem tazminatına esas süreler hesabında dikkate alınacağına dair Yargıtay kararları bulunmaktadır.
KISA ÇALIŞMA ÇALIŞANIN İŞSİZ KALDIĞI DÖNEMDE ALACAĞI İŞSİZLİK MAAŞINI ETKİLER Mİ?
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçi daha sonra işsiz kalırsa, kısa çalışma ödeneği aldığı süre işsizlik ödeneği alacağı süreden düşülür.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNİN CEZAİ YAPTIRIMI VAR MI?
İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir.
SGK’NA EKSİK GÜN BİLDİRİMİ NASIL YAPILIR?
Kısa çalışma nedeniyle ortaya çıkacak eksik gün nedeni SGK’ya 18- Kısa Çalışma Ödeneği olarak bildirilir.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ TALEP EDİLEN İŞÇİ HAKLI NEDENLE SÖZLEŞMESİNİ FESHEDEBİLİR Mİ?
Bu konuda farklı görüşler olmakla birlikte işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebileceğine dair Yargıtay kararları da mevcuttur.
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ NE ZAMAN SONA ERER?
Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silah altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir. İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı işgünü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer. Geç bildirimlere ilişkin oluşan yersiz ödemeler işverenden geri talep edilir.
3/4
KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNE HACİZ UYGULANABİLİR Mİ?
Kısa çalışma ödeneği nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir temlik edilemez.
KISA ÇALIŞMAÖDENEĞİNİN DENETİMİ NASIL YAPILIR?
Kısa çalışma uygulamasına ilişkin işyerlerinin denetimi iş müfettişlerince yapılır. Kısa çalışma uygulaması devam eden işyerlerinde yapılan inceleme sırasında işverenin ödenek alan işçilerin çalışma süreleri ile ilgili hatalı bilgi ve belge verdiğinin tespit edilmesi ve iş müfettişinin yazılı talebi halinde hakkında hatalı bilgi verilen işçi sayısı da dikkate alınarak kısa çalışma ödeneği durdurulur.
KISA ÇALIŞMADAN YARARLANAN İŞÇİ İŞVERENİNDEN ÜCRET FARKI İSTEYEBİLİR Mİ?
Çalışanlar eksik ödenen ücretlerinin kalan kısmını işverenden talep edemezler. Kısa çalışma yapan işçinin çalışılmayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günlerine ilişkin ücret ve kısa çalışma ödeneği miktarı, kısa çalışma yapılan süreyle orantılı olarak işveren ve Kurum tarafından ödenir.
İŞVEREN KISA ÇALIŞMA SÜRESİNCE KAYIT TUTACAK MI?
Kısa çalışma yapan işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmak ve istenilmesi halinde ibraz etmek zorundadır.
İŞVEREN, KISA ÇALIŞMAYI TALEP ETTİĞİ SÜREDEN ERKEN BİTİREBİLİR Mİ?
İşveren, ilan ettiği süreden önce normal faaliyetine başlamaya karar vermesi halinde durumu; Kurum birimine, varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına ve işçilere altı iş günü önce yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bildirimde belirtilen tarih itibariyle kısa çalışma sona erer.
KISA ÇALIŞMAYA BAŞVURAN İŞVERENİN İŞÇİ ÇIKARTMASI MÜMKÜN MÜ?
İşverenin kısa çalışma ödeneği taleplerinde, istihdamı koruma amacı öncelikle değerlendirilen hususlardan birisidir. Örneğin 100 işçi için kısa çalışma ödeneğine müracaat eden işverene Kurumca 60 kişi için izin verildiği ve kısa çalışmanın kullanıldığı durumda, işverenin yararlanan bu 60 kişi içerisinden işten çıkarılan veya ayrılan olursa bu durumun derhal İŞKUR’a yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir. Başvuru sonuçlanan kadar işten çıkarılan personel olur ve bu kişilerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanma hakkı Kurumca bildirilirse, bu kişiler için de yine Kurum’a bilgi verilmesi gerekir ancak bu durum başvurunun değerlendirilmesinde olumsuz bir etki yaratabilir.
Detaylı Bilgi İçin:
https://www.iskur.gov.tr/isveren/kisa-calisma-odenegi/basvuru-icin-gerekli-belgeler-ve-il-iletisim-adresleri/
