Türkiye Asansör Sanayicileri Derneği (TASİAD)1988 yılından bu yana faaliyet gösteren, asansör sektöründe yer alan firmaları bir çatı altında toplayarak sektörel gelişime yön veren önemli bir kuruluş olarak öne çıkıyor. Gelişen teknolojiye uyum sağlamayı ve sektör paydaşlarını bilinçlendirmeyi temel misyonları arasında gören TASİAD, mesleki eğitimden ihracat odaklı projelere, sürdürülebilirlikten yerli üretim hamlelerine kadar geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürüyor.
TASİAD Başkanı [Yasemin Bulut] ile gerçekleştirdiğimiz bu özel röportajda, sektörün ulusal ve uluslararası pazardaki yerinden, teknolojik yeniliklere ve sürdürülebilirliğe kadar pek çok konuya değindik. Başkanın vizyonu doğrultusunda derneğin hedeflerini, asansör sektöründeki fırsat ve zorlukları, gençlere yönelik önerileri ve sektördeki yerli üretimin önemini ele aldık.
Bu röportaj, yalnızca asansör sektörünün dinamiklerini anlamakla kalmayıp, aynı zamanda sektörün gelecekteki potansiyelini ve ülke ekonomisine olan katkılarını daha iyi kavramak isteyenler için önemli bir kaynak niteliği taşıyor.
TASİAD olarak asansör sektörüne sağladığınız katkılar ve temel misyonunuz hakkında bilgi verebilir misiniz?
1988 yılında kurulmuş tüm asansörcü ve sanayici iş insanları derneğinin en önemli misyonu asansör sektöründe yer alan firmaları bir çatı altında toplayarak mesleki, teknik, ahlaki ve profesyonel anlamda gelişimini sağlamak en önemlisi ülke ekonomisindeki payını artırmak. TASİAD yıl içinde yapmış olduğu ya da bundan sonra yapacağı seminer, sempozyum, konferans, söyleşiler ile sektörü canlı tutmayı, çağa ayak uydurmanın gerekliliğini firma temsilcilerine aktarmayı düstur edinmiştir.
Derneğinizin üyelerine yönelik sağladığı hizmetler ve yürüttüğü projeler nelerdir?
Kamuoyunu bilgilendirici toplantılar, eğitimler, paneller düzenleyerek, Bakanlık, kamu kurumları, yerel yönetimler, akademik kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları ile ortak projeler geliştirmek istiyoruz şehir şehir dolaşarak asansör firmalarına örgütlenmenin önemine dikkat çekerek, farkındalık yaratma ve dayanışmanın sektörün geleceği için kritik noktalar olduğunu aynı zamanda kamu ve özel sektörün iş birliği içinde hareket etmesinin, daha güvenli ve denetlenebilir bir sektör oluşturacağını vurguluyoruz. Mevzuatların güncellenmesi konusunda da bağlı olduğumuz sanayi ve teknoloji bakanlığı ile yoğun temaslar yürüttüğümüzün altını çizmek isterim.
Sektörle ilgili farkındalık oluşturmak veya eğitim sağlamak için ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
Dinamik, duyarlı, alışkın olmadığımız (hızlı reaksiyon verebilen) bir başkana sahibiz. Yasemin bulut 1 yıl boyunca yapacaklarımızın planını bize sunuyor aramızda değerlendirmelerde bulunarak asansör sektörünün ülke ekonomisindeki ihracat payını artırmaya yönelik pazar araştırmaları, fabrikalara ve imalatçılara hammadde tedarik eden firmalara business-tobusiness iş modeli toplantılar ayarlamak ,fuar organizasyonları düzenlemek,firmaların dikkatini çekebilecek güncel konular ve konuya hakim uzman isimler bularak kahvaltı organizasyonu ayarlıyoruz ki bu tür çalışmalar çok verimli geçiyor.soru cevap şeklinde oluyor ve günün sonunda sertifikalar dağıtılıyor.
Türkiye asansör sektörü hakkında genel bir değerlendirme yapabilir misiniz?
Yüz yılı aşkın bir tecrübe ve geçmişe sahip çok uluslu şirketlerin varlığına ve ulusal asansör sektörünün çok genç olmasına rağmen 2024 yılı verilerine göre, Türkiye ihracatçı ilk 10 ülke içerisinde 7. Sırada bulunmaktadır. Bu başarının en önemli sebebi olarak asansör aksam imalatçılarının üretimde verimliliği yakalamış olmaları ve ülkenin lojistik anlamındaki konumudur. Türk asansör sektörünün cirosu genel olarak diğer sektörlere göre düşük olmakla birlikte, yerine getirdiği işlev, toplumda geniş kitlelerinin asansörü en yaygın dikey ulaşım aracı olarak tercih etmesi nedeniyle ülke sanayisi, ekonomisi ve istihdamı açısından önemli bir faaliyet alanıdır. Dünyada gelişen yeni teknolojilerle birlikte, türk asansör sektörü de büyük bir değişim sürecine girmiş ve dünya ticaretinde önemli pazar paylarına ulaşmış bulunmaktadır. Türkiye de asansörün günlük kullanıcı sayısının 55 milyon olduğunu tahmin etmekteyiz.
Sektörün ulusal ve uluslararası pazardaki yerini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Dünyada gelişen yeni teknolojilerle birlikte, türk asansör sektörü de büyük bir değişim sürecine girmiş ve dünya ticaretinde önemli pazar paylarına ulaşmış bulunmaktadır. Ortadoğu, balkanlar ve afrika ülkelerinde devam eden türk yatırımları asansör sektörünü pozitif yönde etkilemeye devam etmektedir.son yıllarda ortadoğu’da yaşanan sorunlar asansör sektöründe pazar daralmasına neden olmuştur.lakin global firmalara alternatif olarak kurulan eka (emlak konut asansör) ile beraber türkiye dünya da farklı bir lige yükselebilir. Eka firmalara bir tertip, düzen getirecek bu tartışılmaz.
Türkiye’de asansör üretimi ve montajı açısından yerli üreticilerin durumu nedir?
Günümüzde artan konut ihtiyacı ve buna istinaden yürütülen konut yapımı, asansör imalatını da hızlandırmıştır. Son yıllarda kentsel dönüşüm projelerinin de hayata geçirilmesi ile birlikte, sektörde önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Kentsel dönüşüm ve deprem gerçeği Türkiye’de beraber hareket ettiği için 2021 yılında devlet destekli yerli firma Eka’nın doğmasına sebep oldu
Aksam imalatı, tamamen makine imalatının bir uzmanlık alanı olarak değerlendirilmektedir.Montaj işleri, mühendislik ve müteahhitlik hizmetlerini kapsamakta olup; çesitli fabrikalarda üretilen aksamlar kullanılarak asansörün monte edilmesi sürecinin gerçekleştirilmesidir. Son yıllarda, yurtdışında montaj, paket asansör satışı gibi alanlarda da Türk firmalarının çalışmalarının attığı görülmektedir.
Asansör sektöründe son yıllarda öne çıkan teknolojik yenilikler nelerdir?
Global şirketlerin yapmış olduğu ARGE inovasyon yerli firmalarımızı da oldukça yakından ilgilendiriyor. Türk asansör sektörünün en önemli ve en temel sorunu; sektör Ar-ge alt yapısının güçlendirilmesine yönelik çalışmaların azlığı veya tamamen yetersizliğidir.
Türk asansör sektörünün genel yapısı incelendiğinde, asansör firmalarınca hazır proje uygulamaları ile üretimin içerisinde yer aldığı görülmektedir. Çoğu firmanın kendi proje uygulamalarını üretmesi ve geliştirmesi gerekmektedir. Ancak firmaların araştırma geliştirme faaliyetlerine yönlendirilmesi için finansal desteklerin gerekli olduğu anlaşılmaktadır.
Dijitalleşme ve yapay zekâ uygulamaları sektöre nasıl bir etki yapıyor?
Dijitalleşme ve yapay zekanın kullanılması sektörümüzün her noktasını kapsıyor. Montaj yapılacak olan asansör trafik hesabından, depodaki malzemeye, şirket araçlarının yakıtından, zamanında alamadığınız ödemenin size getirdiği finans yükü hesabına kadar, aslında dijital bir kaosun içindeyiz. Bu kaosu bilinçli olarak yöneten firmalarımızın sayısı bir hayli fazla. Türkiye tıp alanında inanılmaz argümanlar mevcut. Yine otomotiv sanayisi yapay zeka ve dijitalleşmeyi kanının son damlasına kadar kullanıyor. Günde 55 milyon kullanıcısı olan bir toplu taşıma aracı için Her konu da algıları açık türk toplumu yaratıcı fikirler eşliğinde bu sektörde hiç denenmişi muhakkak bulur ya da Kone, Otis, Schindler gibi firmalara alt yüklenici olmaya devam eder. Güvenlik, verimlilik, üretkenlik artırmak için anayasa gibi şart. Bina bilgi modellemesi (bım), giyilebilir teknoloji, robotik, dronlar ile yapay zekayı kusursuz şekilde kullanabiliriz.
Enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik asansör tasarımlarında ne kadar ön planda?
Konutlardaki asansörleri enerji tüketimleri çalışma süreleri ile motor kapasitelerinin yüksek olmamasından dolayı enerji tasarrufu açısında büyük farklar oluşturması beklenmemekle birlikte, invertör kullanımı yeni monte edilen asansörlerde kullanılıyor olması verimlilik artışı sağlamaktadır. Yüksek katlı ve yoğun trafikli projelerde verimlilik ön plana çıkıyor. Elektronik kumanda sistemleri asansör motor üreticileri eşgüdüm içerisinde Ar-ge bölümlerinde sürdürülebilirlik adına dikkate değer çalışmalar yapılmaktadır.
Türkiye’de asansör güvenlik standartları ve düzenlemeler hakkında ne düşünüyorsunuz?
Asansör güvenlik standartları ve ilgili yönetmelikler, yazılı metinler, sahada çalışan montörler ve kontrol mühendisleri tarafından titizlikle uygulanmaktadır. Yazılı metinler Avrupa birliği ile uyumlu. Ayrıca yenilenen maddeler kısa sürede sahada uygulanmaya başlamaktadır. Ancak getirilen ilave maddeler ve değişiklikler sektör paydaşları tarafından sahaya adapte edilmesi zaman almaktadır. Bu konularda çalışma yapan yetkililerin sahada görev yapan mühendis ve çalışanlardan görüş almaları uygulama hızı açısından fayda sağlayacağını düşünmekteyim.
Kullanıcıların güvenlik bilinci konusunda sektör olarak ne gibi çalışmalar yürütüyorsunuz?
Sektör paydaşları sahada monte edilen asansörlerde kullanma kılavuzları ve temel bazı konularda farklı noktalara standartların öngördüğü şekilde uyarı levhaları ve talimatlar monte etmektedir. Ancak vandalizm konusunda ve kapalı alan fobisi olan kullanıcılar için firmaların etkili çalışma yapabilmesi mümkün değil. Kullanıcıların daha bilinçli hale gelmesi için Sanayi Bakanlığı önderliğinde kamu spotu oluşturmak ve bilinç artırıcı yazılı ve görsel basında ayrıca sosyal medya kullanılarak çalışmalar yapılmalıdır. Dernek olarak bu konularla ilgili bazı çalışmalar yapıldı ancak daha etkin şekilde kitlelere anlatılması için devlet desteğinin gerektiğini düşünüyoruz.
Güvenlik önlemlerinin yanı sıra bakım ve onarım süreçlerinde karşılaşılan en büyük zorluklar nelerdir?
Asansör sektörü çok tehlikeli iş kolları arasında olmasına rağmen sektör çalışanlarına karşı olumsuz ve saygınlığı zedeleyici bir bakış söz konusu. Bakım onarım personeli asansörde işlem yaparken kullanıcılar tarafından haksız tavır ve davranışlara maruz kalmaktadır. Sektör emekçileri önceki yıllarda çok daha iyi karşılanırken son yıllarda itibar oldukça düşmüştür. Bu sonuca ulaşırken sektör paydaşlarının ve emekçilerinde yanlış tavırları katkısı olmuştur ancak kendisini iyi ifade eden kıyafeti ve ekipmanı ile kullanıcılara güven veren personelin karşılanması daha saygın olmaktadır.
Asansör sektörünün geleceği hakkında öngörüleriniz nelerdir?
Asansörler nüfusun artmasıyla büyüyen dikey yapılaşmanın gereği olarak günlük hayatın olmazsa olmazları arasına girdi. İnsanoğlunun modern yaşam tutkusu var oldukça bu gerçek değişmeyecek. Bu durum asansör mesleğinin hem üretim hem de hizmet bakımından geleceğinin ne kadar parlak ve sürdürülebilir olduğunun net bir şekilde gösteriyor. Teknoloji çağındayız. Dünya baş döndürücü bir hızla ilerliyor. Sektör olarak bu hızlı değişime uyum sağlamamamız için teknoloji tabanlı ar-ge çalışmalarına ve genç iş gücünü sektöre kazandıracak eğitim çalışmalarına önem vermeliyiz. Özellikle çevre bilinci ve sürdürülebilirlik anlayışına sahip işletmelerin üretim ve iş modellerinde köklü değişiklikler yaparak yeşil dönüşümü destekleyeceklerini öngörüyoruz. TASİAD olarak her iki konuda sektörel bilinci arttırmaya yönelik çalışmalarımızı planladık.
Akıllı şehir projelerinde ve teknolojik gelişimlerde asansör sektörünün rolü nasıl olacak?
Teknolojik olarak bilişim ve otomotivden sonra gelişime en açık sektörler arasında asansör sektörünü söyleyebiliriz. Yüksek hız, optimize edilmiş trafik akışı, enerji verimliliği, yeşil dönüşüm, hepsi yeni nesil asansörler için rahatlıkla uygulanabilecek teknolojik artılar.
Akıllı şehirlerde; insan akışını optimize ederek, günlük yaşamın kolaylaşmasını sağlayan asansörler aynı zamanda enerji verimliliği konularında da yeşil dönüşümü destekliyor. Çalışmaları devam eden ve yakın zamanda hayata geçecek olan QR kod uygulaması da asansörlerdeki güvenlik zafiyetlerini minimize edecek bir diğer teknolojik detay olarak hayatımıza girecek.
Değişen teknolojik gelişmeler doğrultusunda, her geçen gün değişen dünya düzenine uygun yenilikler de ihtiyaca uygun olarak hayata kazandırılacaktır.
Yerli ve milli asansör markalarının geliştirilmesi için TASİAD olarak ne tür adımlar atıyorsunuz?
Aksam üretiminde dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alıyor. Yerli asansör markalarımızın Ortadoğu, Balkanlar, Türk Cumhuriyetleri ve Afrika’ da tercih ediliyor olması yüzümüzü güldürüyor. Özellikle standartlara uygun, kaliteli ürünlerin dünya pazarlarına açılması için geçmiş yıllarda düzenlediğimiz uluslararası fuarlar yerli üretimin desteklenmesi konusunda atılmış önemli adımlardı. TASİAD olarak asansör sektörünün ülke ekonomisindeki ihracat payını artırmaya yönelik yeni projelerimiz üzerinde çalışıyoruz. Özellikle savaş sonrası ekonominin canlanacağı yakın Doğu ülkeleri ile aramızda ihracat koridorları kurarak, yerli ve milli markalarımızın uluslararası bilinirliğine ve gelişimine katkı sağlayacağız.
Geçmişte eğitim için gerekli yatırımlar yapılmadığından bugün sorunların temelinin
Bunların yanı sıra; üretim teknolojileri, markalaşma, ihracat stratejileri, kurumsal yönetim, devlet teşvik ve destekleri gibi konularda üyelerimize ücretsiz danışmanlık hizmetleri vereceğiz.
Asansör sektörünün eğitim başta olmak üzere çözümlenmesi gereken pek çok sorunu var. Geçmişte eğitim için gerekli yatırımlar yapılmadığından bugün sorunların temelinin büyük kısmı eğitimsizlik nedeniyle oluşuyor.
Eğitim konusu kendi içinde irdelenmesi gereken önemli bir konu. Geleceğimiz için gençlerin sektöre yönlendirilmesi, okullarda teknolojik atölyeler tesis edilerek uygulamalı eğitimin kalitesinin arttırılması ve sahada var olan iş gücünün niteliğinin arttırılması gibi konular eğitiminde ele alınması gereken temel konuları oluşturuyor. TASİAD olarak eğitim çalışmalarımızı; saptadığımız her ihtiyaca farklı projeler geliştirerek, bütüncül ve kapsayıcı bir anlayışla tüm Türkiye çapında “ Hayat Boyu Öğrenme” metoduyla sürdüreceğiz.
Bir diğer sorun ise asansör mesleğinin itibarını derinden sarsan asansör kazaları ve kazalara sebebiyet veren kalitesiz ucuz iş gücüyle çalışan yetkinliği olmayan işletmeler. Uygulanan her cezai işlemden sonra cezayı ödememek için firmayı kapatıp yerine yeni firmalar açarak bu illegal döngüyü sürdürenlere karşı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yakın zamanda yürürlüğe koyulacak olan yönetmeliklerin kesin çözüm getireceğine inanıyoruz.
Özellikle yerli üretim ve dışa bağımlılık açısından sektördeki en büyük eksikler nelerdir?
Yerli üretimdeki en büyük eksikliğimiz ar-ge çalışmalarının yeterli düzeyde olmaması. Katma değerli ürün üretiminde daha iyi konumda olmalıyız. Bu konuda üniversitelerle iş birliklerini artırarak ilerleme sağlanacağını düşünüyoruz. Dışa bağımlılık konusunda, diğer sanayi üretimi sektörlerinde olduğu gibi hammadde sorunu bizim sektörümüzde de var. Bunun dışında asansör
TASİAD’ın gelecekteki hedefleri ve öncelikli projeleri neler?
Projelerimizi Eğitim, Deprem ve Kurtarma Operasyonları ve İhracat Odaklı Çalışmalar ve olmak üzere üç başlık altında sınıflandırdık.
Eğitim olmazsa olmazımız; Meslek liselerinde ve yüksek okullarda eğitim kalitesini arttırmak, saha iş gücünün teknik bilgisini geliştirmek, güvenli asansör kullanımı konusunda halkı bilgilendirmek.
Ülkemizin acı gerçeği deprem; Kamu kurumları ve yerel yönetimlere arıza, kaza ve deprem kurtarma operasyonları hakkında eğitimler vermek.
Asansör sektörünün ülke ekonomisindeki payını arttırmak için ihracat odaklı çalışmalarımızı yoğunlaştıracağız. Özellikle hizmet ihracı konusunda mesleki eğitimli gençlere yabancı dil eğitimi desteği vererek, onlara yurtdışında kolay çalışma olanakları sağlayacağız. Yine üretici firmalarımıza yönelik yurtdışı B2B ve fuar organizasyonları gerçekleştireceğiz.
Gençlerin asansör sektörüne ilgilisi nasıl? Bu sektöre yönelmeleri için ne gibi teşvikler sunulabilir?
Gençlerin asansör sektörüne ilgisi çok düşük. Sektör çok tehlikeli iş kolunda olması nedeni ile gençleri sektöre çekebilecek en önemli faktör iyi bir gelecek planlaması yapabilmelerini sağlamaktır. Gelecek planlaması yapabilmeleri için gelirlerinin insanca yaşayabilecek bir gelire ulaşabilmeleri gerekmektedir. Teknolojik gelişmelerin sektör tarafından hızla asansöre adapte edildiğini görmeleri gerekmektedir. Sektörde saygın bir yere gelebilecekleri ihtimalini hissetmeleri gerekmektedir. Sektör içi eğitimlerin ve çalışma şartlarının insanca olması gerekmektedir. Bunların oluşabilmesi için firmaların gelir gider dengesinin iyi kurulmuş olması gerekmektedir.
Üniversite öğrencilerine yönelik staj, eğitim veya istihdam olanakları sağlıyor musunuz?
Evet Staj imkânı sağlıyoruz firmaların ekonomik güçleri doğrultusunda eğitim hizmetleri sunduğunu biliyoruz. Sektörde yer almak isteyen üniversite öğrencilerini her zaman aramızda görmek istiyoruz. Onlar için uygun çalışma ortamı hazırlıyoruz.
Asansör sektöründe çalışmak isteyen gençlere ne gibi önerilerde bulunursunuz?
Asansör sektöründe çalışmak isteyen gençlere sektörümüzün hızla büyüdüğünü ve yetenekleri doğrultusunda sektörde her zaman yer bulacaklarını, dünyanın her ülkesinde asansör sektöründe çalışma imkânı bulacaklarını söylemek isterim. Ayrıca sektörün zorluğu yüksek görünüyor olsa dahi kısa zamanda işlerin kolay olduğunu fark edeceklerini söylemek isterim. Yüksek teknolojinin sektörümüze hızla kolaylıklar getirdiğini çalışmaya başladıklarında göreceklerdir.
Yasemin hanım verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz. Güzel ve açıklayıcı bir röportaj oldu.
Yasemin Bulut: Ben teşekkür ederim. Sadece bizim sektör için gençlerimiz, ardıllarımız daha da taçlandırır. Ben de çok keyif aldım röportajı cevaplarken.
Asansör sektörü, yerli üretimden sürdürülebilirliğe, teknolojik gelişmelerden küresel rekabet gücüne kadar geniş bir alanda büyük bir dönüşüm yaşamaktadır. TASİAD, bu dönüşüm sürecinde sektörün öncüsü olarak hem üreticiler hem de kullanıcılar için katma değer yaratmaya devam etmektedir. Başkanımızın da altını çizdiği gibi, sektörün geleceği; yenilikçi çözümlere, güçlü iş birliklerine ve sürdürülebilir uygulamalara dayanmaktadır.
Bu çerçevede, TASİAD’ın vizyonu ve liderliği sayesinde, Türk asansör sanayisinin uluslararası arenada daha güçlü bir konuma ulaşacağına olan inancımız tamdır. Sektörün tüm paydaşlarının iş birliği ve dayanışma içinde çalışarak bu hedefe ulaşmaları, hepimiz için daha güvenli, yenilikçi ve çevreci bir gelecek yaratacaktır.
Erhan AVŞAR
